آنالیز عوارض 4 واکسن کرونای تزریق شده در ایران ، عدم گزارش مرگ و ثبت 2 عارضه جدی
به گزارش شهر وبلاگ، رییس کمیته راهبری مطالعات عوارض واکسیناسیون وزارت بهداشت، با بیان اینکه 50 درصد کل جمعیت کشور دو دُز واکسن شان را دریافت نموده اند، در عین حال جزییات گزارش میانی مطالعه اجرا شده درباره عوارض چهار واکسن کرونای تزریق شده در کشور را تشریح کرد.
دکتر مسعود یونسیان - دبیر کمیته اپیدمیولوژی و پژوهش کمیته علمی کشوری مقابله با کووید19 در گفت وگو با خبرنگاران، با بیان اینکه واکسن هراسی در کشورهای غربی بیشتر از ایران است، گفت: در ایران حدود 82 درصد افرادی که تزریق واکسن به آنها پیشنهاد شده، پذیرفتند که دز اول را تزریق نمایند. البته زیر 12 سال را در آمار نمی آورم؛ چراکه جمعیت هدف ما بالای 12 سال بوده است. از جمعیتِ بیش از 67 میلیون نفر افراد بالای 12 سال در کشور، بیش از 55 میلیون نفر (82 درصد)، دز اول را تزریق نموده اند. کسی که متقاعد شده دز اول را تزریق کند، دز دوم را هم در زمانی که نوبتش گردد، تزریق می نماید.
وی ادامه داد: اگر واکسن مناسب برای سنین زیر 12 سال هم باشد، انتظار همین مقدار واکسیناسیون را در افراد زیر 12 سال هم می توانیم داشته باشیم. کسی که متقاعد شده خودش واکسن را تزریق کند و به بی خطری آن اعتماد کند، برای فرزندش هم همین اعتماد را خواهد داشت. بر این اساس انتظار داریم به پوششی بالای پوشش واکسیناسیون کشورهای اروپایی و حتی آمریکا برسیم.
تزریق دو دُز واکسن کرونا به 50 درصد کل جمعیت کشور
یونسیان اضافه کرد: در حال حاضر حدود 65 درصد کل جمعیت کشور ما یک دز واکسن کرونا را تزریق نموده اند و حدود 82 درصد جمعیت بالای 12 سال مان هم یک دز واکسن را تزریق نموده اند. در عین حال 50 درصد کل جمعیت کشور و 63 درصد جمعیت بالای 12 سال کشور دو دز واکسن شان را دریافت نموده اند.
نحوه ثبت عوارض واکسن ها
وی درباره مطالعات اجرا شده بر روی عوارض و اثربخشی واکسن هایی که در کشور تزریق شده است، گفت: باید توجه کرد که در جهان دو نظام برای ثبت عوارض واکسن ها داریم؛ یکی از روش ها نظارت غیرفعال است که به این صورت است که نهاد دولتی متولی واکسن، سامانه یا شماره تلفنی را اعلام می نماید تا هرکس بعد از تزریق واکسن عوارض داشت، وارد این سامانه شده یا تماس بگیرد و عارضه را ثبت کند. در این سیستم ممکن است افراد عارضه را گزارش نمایند و شاید هم آن را گزارش ننمایند. بنابراین کم شماری در ذات این سیستم وجود دارد، اما هزینه کمتری دارند. در مقابل سیستم های مراقبت فعال را داریم که به این معناست که افرادی با کسانیکه واکسن تزریق نموده اند، تماس می گیرند. البته این سیستم بر روی نمونه ای از جمعیت که قابل مدیریت باشد، انجام می گردد. طبیعتا به علت هزینه بالایی که دارد، معمولا نمونه های 30 هزار نفره مدنظر است. بر این اساس سازمان جهانی بهداشت توصیه نموده که سعی کنید 30 هزار نفر را به ازای هر واکسن بگیرید.
مطالعه عوارض 4 واکسن تزریق شده در ایران در 7 دانشگاه علوم پزشکی
یونسیان اضافه کرد: بر همین اساس مجری طرح مراقبت فعال عوارض واکسن هم از همین پروتکل سیستم نظارت فعال در هفت دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، مشهد، گیلان، سنندج، بیرجند، کرمان و سیستان و بلوچستان استفاده نموده و 4 واکسن تزریق شده در ایران شامل اسپوتنیک، آسترازنکا، سینوفارم و برکت بحث عوارض واکسن را مورد بررسی قرار داده اند. کارشناسان دانشگاه ها طی هفته اول بعد از تزریق واکسن کرونا هر روز با افراد تماس می گیرند و بعد از هفت روز اول، به صورت هفتگی به مدت 17 هفته با افراد تماس تلفنی برقرار نموده و عوارض را ثبت می نمایند. البته نمونه گیری ما هنوز کامل نشده است. زیرا در برهه ای به واکسن اسپوتنیک و آسترازنکا دسترسی نداشتیم که نمونه حدود 20 هزار نفر ماند. واکسن برکت هم تازه آغاز شده و در مجموع تا به امروز 93 هزار نفر را به عنوان نمونه بررسی می کنیم.
هیچ مرگ منتسب به واکسنی در مطالعه عوارض واکسن کرونا دیده نشد
ثبت 2 عارضه جدی در این مطالعه
وی ادامه داد: البته گزارش نهایی این مطالعه بعد از تکمیل آن به صورت مدون و مکتوب با تمام جزئیات ارائه می گردد، اما از آنجایی که کشور به این اطلاعات احتیاج دارد، گزارشات میانی از آن استخراج شد. هر مورد عارضه جدی که شامل تشنج، شوک آنافیلاکسی، لخته خون و... است، تیمی متشکل از پنج متخصص رشته های مختلف، تمام جوانب را بررسی می نمایند که آیا این عارضه می تواند منتسب به واکسن باشد یا خیر. زیرا این عوارض قبل از واکسیناسیون هم به صورت پراکنده در جامعه رخ می داد. بنابراین سخت است که تصمیم بگیریم که کسی که واکسن کرونا تزریق نموده و دچار این عوارض شده، آیا اگر واکسن تزریق نمی کرد هم دچار این عارضه می شد یا خیر؟. همین موضوع درباره مرگ هم وجود دارد. روزانه 1100 تا 1200 نفر در کشور فوت می نمایند، حال بعد از واکسیناسیون اگر مقدار مرگ همان 1100 نفر باشد، می گوییم ربطی به واکسن نداشتند، بلکه زمانیکه مقدار مرگ مثلا 1110 نفر گردد، می گوییم از نظر آماری مرگ این 10 نفر منتسب به واکسن است.
یونسیان با بیان اینکه هیچ مرگی را در این 93 هزار نفر نتوانستیم به واکسن منتسب کنیم، گفت: دو مورد عارضه جدی مشاهده شد که به واکسن منتسبش می کردند که یک تشنج و یک لخته خونی بوده که هر دو بهبود یافتند و عارضه کشنده ای نبوده است.
وی اضافه کرد: البته باید توجه داشته باشیم که وقتی می گوییم واکسن ها عارضه جدی ندارند، به این معنا نیست که هر کسی واکسن زد، سرش هم درد نمی گیرد، بلکه به این معناست که در تعادل و ترازوی بین منفعت و عارضه، کفه منفعت آنقدر غلبه می نماید که کفه عوارض به چشم نمی آید.
مقدار اثربخشی واکسن های تزریق شده در کشور بر اساس مطالعه اجرا شده
یونسیان درباره مقدار اثربخشی واکسن های تزریق شده نیز گفت: در مطالعه ای که توضیح دادم هدف ثبت عوارض واکسن بوده است، اما از آنجایی که یکی از عوارض بستری در بیمارستان و یکی از عوارض ابتلا به کرونا است، به عنوان یک هدف جنبی معین شد که می توانیم تاثیر واکسن بر روی ابتلا و بستری این نمونه را هم گزارش کنیم. با بررسی داده ها تقریبا برآورد شده که واکسن ها اعم از همه انواع شان مجموعا حدود 84 درصد قدرت پیشگیری از ابتلا به کرونا را داشتند و حدود 90 درصد هم قدرت پیشگیری از بستری و ابتلا به فرم شدید را داشته اند. در زمینه مقدار تاثیر واکسن ها در پیشگیری از مرگ، از آنجایی که هیچ مورد مرگی گزارش نشده، نمی توانیم اظهار نظر کنیم. البته همه مطالعات جهان نشان داده اند که بیشترین قدرت واکسن ها در وهله اول پیشگیری از مرگ است، بعد پیشگیری از ابتلا به فرم شدید و بعد هم ابتلا به فرم خفیف است.
منبع: خبرگزاری ایسنا