مسئولیت پذیری چیست و چگونه شهروندی مسئولیت پذیر باشیم؟ - شهر وبلاگ

خبرنگاران | سرویس روانشناسی - در میان موجوداتی که خداوند آفریده است انسان نسبت به آنچه که انجام می دهد مطلع بوده و دارای اختیار و اراده است؛ آنچه که سبب می گردد مسئولیت آثار و عواقب کردارش را به گردن بگیرد. از طرف دیگر به خاطر مسئول و مختار بودن انسان است که این فرصت به وی داده شده است که رشد کند و به کمال برسد. در جامعه نیز اشخاص مسئولیت پذیر به علت جوابگو بودن قابل اعتمادترند و جلب اعتماد دیگران یکی از زمینه های مهم پیشرفت و بهتر شدن زندگی است. بنابراین مسئولیت پذیری عاملی مهمی برای تسریع فرایند پیشرفت های فردی و اجتماعی است و همچنین بر اعتبار، احساس ارزشمندی و عزت نفس افراد می افزاید.

تعریف مسئولیت پذیری چیست؟

مسئولیت پذیر بودن یعنی جوابگو بودن در برابر خودمان، کسی یا چیزی. مسئولیت پذیری به عنوان یک الزام و تعهد درونی از سوی فرد برای انجام مطلوب همه فعالیت هایی که بر عهده او گذاشته شده است، تعریف می گردد که از درون فرد سرچشمه می گیرد. فردی که مسئولیت کاری را بر عهده می گیرد، توافق می نماید که یکسری فعالیت ها و کارها را انجام دهد یا بر انجام این کارها توسط دیگران نظارت داشته باشد.

یک فرد با اخلاق مسئولیت کارها و جوابگویی در برابر آنها را به عهده می گیرد. افرادی که مسئولیتی را قبول می نمایند کارهای خود را به موقع و با تمام کوشش انجام می دهند و در صورتی که در کار خود اشتباه نمایند با تمامی سعی خود در اصلاح آن می کوشند. مسئولیت پذیر بودن افراد جامعه یکی از ویژگی های مثبت آن جامعه محسوب می گردد.

نتایج مسئولیت پذیری

• افراد مسئولیت پذیر در رویارویی با مسائل دچار سردرگمی نمی شوند.
• اینگونه افراد به خاطر انعطاف پذیر بودن، تغییرات زندگی را پذیرفته و مسائل را با صبر و حوصله از سر راه خود برمی دارند.
• افراد مسئولیت پذیر با اطرافیان و محیط سازگاری بیشتری دارند چون با کسب این مهارت به استقلال رسیده اند.
• رشد فکری شخصی رشد فکری شخص و شکوفایی استعدادهای از دیگر نتایج مسئولیت پذیری است.
• افراد مسئولیت پذیر توان بالایی برای انجام درست و به موقع کارها دارند.
• بسیاری از بی نظمی ها و به هم ریختگی برنامه ها، به خاطر عدم مسئولیت پذیری افراد است.
• افراد مسئولیت پذیر دارای اعتماد به نفس بوده و فعال و پویا می باشند.
• افراد مسئولیت پذیر به جای مقصر دانستن دیگران یا توجیه شکست ، آن را می پذیرند.
• افراد مسئولیت پذیر برای جبران ناکامی ها کوشش نموده و نسبت به امور محوله جوابگو هستند.
• مسئولیت پذیری موجب هدفمندکردن فعالیت ها و برنامه ریزی برای دسترسی به اهداف از قبل معین شده می گردد.

شهفرایند مسئولیت پذیر

به کلیه افراد اعم از زن و مرد و کوچک و عظیم که در یک جامعه زندگی می نمایند شهفرایند گفته می گردد. آشنایی با حقوق و مسئولیت های شهفرایندی شرط نخست مسئولیت پذیری شهفرایند و از وظایف اصلی او می باشد. هر شهفرایندی که نسبت به شهر خود احساس مسئولیت کند در واقع به حقوق خود و دیگران احترام می گذارد و دیگران او را فردی قابل اعتماد می دانند. اعتماد شهفرایندان به یکدیگر زمینه را برای گسترش و توسعه شهرها به وجود می آورد. شهفرایندان با شرکت در کارهای مشارکتی می توانند در تأمین اقتصاد، کاهش هزینه ها و کاهش ضررهای ناشی از زندگی شهری موثر باشند.

ویژگی های شهفرایند مسئولیت پذیر

• با قوانین و مقررات شهری کاملا آشناست.
• حقوق دیگران را محترم می شمارد.
• به عظیمترها و سالخوردگان احترام می گذارد.
• در کار دیگران تجسس و عیب جویی نمی نماید.
• بهداشت فردی را رعایت می نماید.
• سیگار را تهدیدی برای سلامتی خود و دیگران می داند.
• نسبت به نظافت محیط شهری خود حساس است.
• در مصرف انرژی صرفه جویی می نماید.
• از فرهنگ آپارتمان نشینی برخوردار است و با مسائل آن کنار می آید.
• از فضای سبز، پارک ها و دیگر امکانات شهری همانند اموال خود مراقبت می نماید.
• از نوشتن یادگاری در اماکن عمومی پرهیز می نماید.
• به وسیله نقلیه عمومی آسیب نمی رساند.

تقویت مسئولیت پذیری

نتایج مطالعات گوناگون نشان داده است که خوشبختانه مسئولیت پذیری ارثی نیست، بلکه معنا و مفهومی قراردادی، اخلاقی و تربیتی است که می تواند در هر زمانی فراگرفته گردد. به همین سبب روانشناسان راهکارهایی را برای افزایش مسئولیت پذیری ارائه نموده اند.

1- داوطلبانه مسئولیت های مختلف را بپذیرید

• باید در موقعیت قرار بگیرید. به خاطر داشته باشید که احساس مسئولیت هنگامی در افراد به وجود می آید که به آنها مسئولیت داده گردد. در عین حال فرد باید در خصوص اثربخشی پاسخ هایش، بازخورد دریافت کند و در خصوص راه های گوناگونی که در دیگر موقعیت ها مناسب هستند، اطلاعاتی داشته باشد. اگر از اشتباهات خویش درس بگیرید، عملکرد بهتری در آنچه انجام می دهید، به دست خواهید آورد.

2- قدرت تصمیم گیری را در خود تقویت کنید

• نتایج پژوهش های متعدد حاکی از آن است که بین مسئولیت پذیری و تصمیم گیری رابطه تنگاتنگی وجود دارد. توانایی اخذ تصمیم های درست، عامل عمده تکامل حس قدرت یا کنترل کردن شرایط زندگی خویش است. مردد و بی تصمیم بودن یک راه بی مسئولیت بودن است. بنابراین مهارت تصمیم گیری و حل مسئله را در خود تقویت کنید.

3- برنامه ریزی کنید

• برنامه ریزی و تهیه فهرستی از کارها، اهداف و وظایف تان به شما یاری می نماید تا به اندازه توان تان کوشش کنید و انتظارات غیرواقع بینانه ای از خودتان نداشته باشید. به علاوه مکتوب کردن اهداف تان سبب می گردد که آنها را جدی تر بگیرید و برای نیل به آنها بیشتر کوشش کنید. به خاطر داشته باشید که رسیدن به اهداف عظیم تنها به وسیله برداشتن گام های کوچک و متوالی میسر است. هدف تان را به اهداف جزئی تر تقسیم نموده و پس از طی هر قدم به عبور از مرحله بعد بیندیشید.

4- به برنامه ریزی دیگران یاری کنید

• هر سال حداقل به یک نفر یاری کنید تا اهداف و برنامه هایش را تعیین کند. او را تشویق کنید تا فهرستی از اهداف بلند مدت خود تهیه نموده و گام های لازم برای رسیدن به این اهداف را یادداشت کند. هرچند وقت یک بار از او بخواهید که یادداشت هایش را به شما نشان دهد و بگوید چقدر به اهداف خود نزدیک شده است. به خاطر گام هایی که برداشته وی را تشویق نموده و او را درباره اشتباهاتش هدایت کنید.

5- بیاموزید حتی اگر حوصله ندارید

• شاید مدتهاست که می خواهید زبان خارجی خود را تقویت کنید یا کار با یک برنامه جدید حسابداری را بیاموزید. کار مفیدی که شما می خواهید انجام دهید چیست؟ اگر که این کار، کاری است که باید در گذشته به انجام می رسیده، اما تنها به دلیل خسته نماینده بودن تا به حال به تعویق افتاده است، در قدم اول با خرید یک کتاب در آن مورد و با دقت مطالعه کردن آن آغاز کنید تا انگیزه یادگیری در شما بالا رود.

هنگامی که فردی احساس مسئولیت کند، دیگر لزومی ندارد که دیگران به او بگویند که در هر موقعیتی چگونه عمل کند. افراد در نتیجه توجه به مقررات، ارزیابی تجربه های خویشتن و رسیدن به نتیجه گیری های واقع گرایانه آن تجربه ها، الگوی رفتاری مناسبی را اختیار می نمایند. در حقیقت مسئولیت پذیری یعنی قابلیت پذیرش، جوابگویی و به عهده دریافت کاری که از کسی درخواست می گردد و شخص حق دارد که آن را بپذیرد یا رد کند. وقتی فردی می خواهد مسئولیت را بپذیرد، باید برای او کاملا تعیین گردد که موضوع درخواست چیست و در برابر به عهده دریافت آن چه چیزی به دست می آورد. مسئولیت انتخابی مطلعانه است، درست مثل قراردادی نانوشته که تمام اجزای آن برای فرد تعیین است.

گروه ساختمانی آبان