ماجرای کلیپ یخچال گرمابخش لیلا حاتمی - شهر وبلاگ

اعتماد در ادامه نوشت: برای طرفداران این دو هنرمند، دیدن چنین تبلیغی دور از انتظار است. به زعم آنان جایگاه هنری هر دو آنقدر باید باشد که تبلیغ کوبنده و خلاقانه به نظر آید. هر چند دور از انتظار نیست مجموعه تولیدکننده تبلیغ بگوید این اثر مورد تمسخر در جهانی مجازی- همان بستر اصلی تبلیغات- وایرال شده است؛ اما فراتر از پیروز بودن یا نبودن ماجرا می توان عمیق تر به موضوع ورود کرد. اینکه چرا کارگردان خلاق سینما و بازیگر پیروز عرصه فجر چنین جرثومه ای را آفریده اند.

در سال های گذشته انتقاد از محصولات تبلیغی ایرانی بسیار بوده است. حجم وسیع کپی کاری و بازتولید نمونه های غربی و شرقی و اخیرا ترکیه ای، تکیه گاه انتقاد ها از دفاتر تبلیغاتی بوده است. مهم تر آنکه بسیاری از این تبلیغات با خارج شدن از بستر فرهنگی اثر اصلی به موضوع بی معنی و بی مسما بدل شده است. برای مثال تبلیغات شرکت ... با حضور نیکی کریمی در باطن خود به یک ضدتبلیغ بدل می شود؛ چراکه بستر فرهنگی و اجتماعی تبلیغ با مصادیق ایرانی سنخیت ندارد.

با این حال به استناد حضور یک بازیگر مشهور، اثر تبلیغی بدون رعایت تکینک ها و نوآوری ها تولید و عرضه می شود. اسامی سازنده، منهای در نظر دریافت خلاقیت به اثر تبلیغی مشروعیت می دهد همانند مورد ...، نعمت الله و حاتمی. مهم نیست محتوای تبلیغ یا فرمی هنری سازنده آن چه چیزی است. حاتمی با معصومیت خدادادی در صورتش، نعمت الله با کارکشتگی در سینما و ... در مقام یک برند قدیمی یخچال ایرانی برای یک تبلیغ کافی به نظر می آیند. حالا تصور کنید جای لیلا حاتمی در تبلیغ مذکور، زنی ناشناس ایفای نقش می کرد. همه چیز به سمت کپی ویدیو های آماتوری موجود در اینستاگرام پیش می رفت.

هر چند ممکن است نعمت الله با ژست پست مدرنیستی بگوید قصدش همین بوده، اما باز در همان جهان اینستاگرام نمونه های تروتمیزی وجود دارد که با یک صدهزارم هزینه ویدیو مذکور، پیروزیت هنری بیشتری با خود به ارمغان آورده است.

با نگاهی به جهان تبلیغات خارج از چارچوب های ایران می توان دریافت که رقابت برای ساخت اثر ناب به چه میزان زیاد است. ایده های تازه برای تحت تاثیر قرار دادن مصرف کننده، بازار داغی است برای رقابت. شرایط ایران، چه در فقدان ایده از سوی کارگردانان شاخص و چه حجم عظیم کپی کاری دلالت بر شرایط انحصاری بازار تبلیغات دارد.

فقدان شفافیت در سازمان بازرگانی صداوسیما به عنوان مهم ترین بستر تبلیغی درون کشور و البته عدم شفافیت در تبلیغات شهری زیرمجموعه شهرداری، مانع از درک درست ماجرا می شود. این شرایط ذهن کنجکاو را به این سمت می برد که چند شرکت قدرتمند، انحصاری در بستر های تبلیغاتی به دست آورده اند که برایشان خلاقیت اهمیتی ندارد. کافی است محصولی بیافرینند تا تلویزیون یا هر بستر دیگری آن را تکثیر کند.

انحصار قاتل خلاقیت است؛ چون در انحصار یک کارگردان شاخص نیازی به رقابت ندارد. او می تواند به حکم شهرتش و البته با قیمت گزافی چیزی تولید کند که خودش بدان مشروعیت می بخشد. این در حالی است که در یک سیستم باز، امر زیبایی شناسی خود به بستر رقابت تبدیل می شود. پس انسداد رقابت در تولید به انسداد رقابت در تئوری هم تبدیل می شود. پس کلیپ یخچال گرمابخش، محصول چنین انحصاری است. چیزی شبیه داستان پشت شعار شرکت اتومبیل سازی فورد برای مدل تی هر رنگی که شما بخواهید؛ مادامی که سیاه باشد.