جزئیات تولید 8 واکسن ایرانی کرونا، ایران در بین 11 کشور اول
به گزارش شهر وبلاگ، خبرنگاران - گروه دانش و فناوری؛ میترا سعیدی کیا: ورود بیماری های غیر منتظره به زندگی بشر و تهدید جان هزاران انسان، محققان را وادار به تولید داروها و واکسن هایی کرده تا زندگی جریان داشته باشد. تب تیفوئید، مننژیت، سیاه سرفه، فلج اطفال، اوریون، سرخک، هپاتیت ب، ابولا و … از جمله بیماری هایی هستند که واکسن آنها ساخته شده و در دسترس هستند. تولید هر یک از این واکسن ها صد سال، هشتاد سال، پنجاه سال، سی سال و…زمان برده است.
اما پاندمی یک ساله کرونا کاری کرد که ساخت واکسن برای آن رکورد بزند به طوریکه با گذشت یک سال از به وجود آمدنش، چندی است که ساخت و تولید واکسن کرونا در کشورهای مختلف و همچنین کشور ما شروع شده است.
مقایسه زمانی توسعه واکسن های مختلف
پلتفرم های تولید واکسن کرونا
با وجود سرعت در تولید واکسن کرونا اما هر یک باید بر اساس تکنیک هایی آزمایش شوند. این واکسن ها بر اساس 4 نوع یا پایه ویروس کامل، ناقل ویروس (تکثیرشونده و غیر تکثیرشونده)، DNA، RNA و پروتئین ساخته می شوند.
همچنین یکی دیگر از ویژگی های این واکسن ها تزریق در دوزهای مختلف است. بر اساس آخرین شرایط 16 درصد واکسن های تولید شده و پیش رفته یک دُز، 50 درصد از این واکسن ها دو دُز و مابقی در چند دُز هستند.
انواع پلتفرم های تولید واکسن کرونا
رتبه 11 ایران در میان تولیدکنندگان واکسن کرونا
بر اساس آخرین آمار دنیای 11 واکسن کرونا در فاز 3 بالینی هستند. از جمله این واکسن ها اسپوتنیک روسیه، واکسن فایزر و مادرنا در آمریکا، آکسفورد در انگلیس و سینواک و چند واکسن دیگر در چین تائیدیه های تزریق را اخذ کرده اند.
در میان کشورهای تولید کننده واکسن، کشور ما هم فعال است و تولید واکسن را شروع کرده به طوریکه یکی از پروژه ها در مرحله یک از 3 مرحله بالینی بوده و قرار است تا 2 ماه آینده علاوه بر 3 نفر به 53 نفر دیگر نیز تزریق صورت گیرد.
هم اکنون ایران در میان 16 تولیدکننده واکسن کرونا در دنیا از نظر (تعداد واکسن) در رتبه 11 واقع شده است.
براساس اعلام مسئولان وزارت بهداشت، 12 تیم روی تولید واکسن کرونا کار می کنند. ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره) و مؤسسه برکت، انستیتو پاستور ایران، مؤسسه واکسن و سرم سازی رازی، تعدادی دانشگاه علوم پزشکی، وزارت دفاع، شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان برخی از مجریان این پروژه در کشور ما هستند. اما در حال حاضر 8 پروژه به صورت فعال تر و پیشروتر کار می کنند.
شرایط پروژه های تولید واکسن کرونای ایرانی متفاوت است. برخی اطلاعات فاز بالینی خود را به سازمان غذا و دارو برای اخذ مجوز ارسال کردند و برخی دیگر در شرایط فاز حیوانی هستند. 6 پروژه تولید واکسن نیز با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و زیر نظر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی پیش می فرایند که در میان آنها واکسن های نزدیک به اخذ مجوز نیز دیده می شود.
دکتر مصطفی قانعی، رئیس کمیته علمی مقابله با کرونا به خبرنگاران در خصوص پروژه های تحت حمایت و نظارت معاونت علمی و فناوری گفت: 3 شرکت تا آخر دی ماه به اتمام فاز حیوانی می رسند و امید داریم که مجوز انسانی را بگیرند. از 3 شرکتی که وارد فاز بالینی می شوند یک شرکت دانش بنیان که قرار است بر پایه mRNA واکسن بسازد، پیشرفت چشمگیری داشته و زودتر از بقیه مرحله اول فاز بالینی را شروع خواهد کرد. این شرکت مدل واکسن فایزر را در پیش گرفته است و تا انتها این ماه مجوز فاز انسانی را دریافت می کند.
وی در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگاران در خصوص پروژه های واکسن در دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله گفت: این پروژه نیز پیشرفت خوبی داشته و امید است که تا انتها ماه مجوز شروع فاز بالینی را دریافت کند.
به گفته وی، اینها از سوی معاونت عملی حمایت شدند و با توجه به اینکه مسیرشان را خوب پیش می برند با صنعت هم در خصوص واکسن توافقاتی داشته اند.
قانعی گفت: 4 گروه تحقیقاتی دیگر در زمینه واکسن احتمالاً در بهمن و اسفند مجوز انجام کارآزمایی بالینی را از سازمان غذا و دارو دریافت می کنند.
تست انسانی اولین واکسن کرونا ایرانی
ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره) و مؤسسه دانش بنیان برکت از جمله بخش هایی هستند که به صورت جدی تولید واکسن را شروع کردند که تست انسانی یکی از پروژه های تولید واکسن این ستاد، از نهم دی ماه شروع شد.
پلتفرم تولید این واکسن که در مرحله تست انسانی است بر اساس ویروس کشته شده است و 56 داوطلب برای تزریق این واکسن در نظر گرفته شده اند. گروه اول این تست 3 نفر بودند که بعد از یک هفته قرنطینه در یکی از هتل های تهران به منزل بازگشتند و همچنان تحت نظر و مراقبت پزشکی قرار دارند.
اتمام تست انسانی طی دو ماه
دکتر حامد حسینی، مدیر مرکز کارآزمایی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران به خبرنگاران در خصوص تزریق واکسن کرونای ایرانی که در محل تست انسانی است اظهار کرد: 20 دی مجدد گزارش نتیجه تزریق روی 4 داوطلب دیگر استخراج می شود و تزریق سوم برای گروه سوم نیز شروع خواهد شد.
مسئول تیم نظارت بر آزمایشات انسانی واکسن کرونا ستاد اجرایی فرمان حضرت امام خمینی (ره) با بیان اینکه این فرایند به همین صورت صعودی پیش می رود، بیان نمود: در کل تزریق تست انسانی واکسن کرونا به 56 نفر طی دو ماه انجام می گیرد و مطمئناً هر چه جلوتر می رویم اعتماد به کار بیشتر می شود و تعداد بیشتری تزریق واکسن را در فاز بالینی خواهیم داشت.
به همین دلیل، دکتر حسن جلیلی عضو هیأت مدیره شرکت دانش بنیان برکت به خبرنگاران درباره پلتفرم های تولید واکسن توسط این مؤسسه گفت: مؤسسه برکت در زمینه تولید واکسن کرونا مبتنی بر پلتفرم های Inactivated، DNA ،Subunit، Recombinant، mRNA، سلول بنیادی فعالیت می کند.
وی با بیان اینکه تنها یکی از این پلتفرم ها که بر اساس ویروس کشته شده به فاز اول انسانی راه یافته است، گفت: واکسن کرونا مبتنی بر Recombinant ظرف چند ماه آینده وارد فاز انسانی می شود.
واکسن مشترک پاستور و کوبا وارد فاز 3 بالینی می شود
دکتر علیرضا بیگلری رئیس انستیتو پاستور ایران نیز در خصوص واکسن کرونایی که در این مؤسسه در حال پیگیری است، گفته است: در واکسن کرونا تولید مشترک با کوبا، فاز حیوانی را طی شده. فاز یک کارآزمایی بالینی آن هم با نظارت انستیتو پاستور ایران در آن کشور اجرا شده؛ همچنین فاز 2 آن هم در حال انجام است و پس از آنکه تحلیل نتایج فاز دو انجام شد، فاز 3 که بی خطرترین فاز است، روی حدود 50 هزار نفر در ماه های بهمن و اسفند انجام خواهد شد.
بیگلری خاطر نشان کرد: امیدواریم تولید انبوه را پس از فاز 3 شروع کنیم.
واکسن مشترک پاستور براساس پروتئین نوترکیب در حال تولید است.
تمرکز واکسن سازی رازی برای ساخت واکسن کرونا مبتنی بر پروتئین نوترکیب
سعید نمکی وزیر بهداشت نیز چندی پیش در خصوص واکسن کرونای در حال تولید مؤسسه واکسن سازی رازی گفت: پلتفرم این واکسن مبتنی بر پروتئین نوترکیب است و تست های حیوانی آن اجرا شده. مؤسسه رازی به زودی مجوز تست انسانی این واکسن را دریافت خواهد کرد.
واکسن کرونای mRNA ایرانی سال آینده عرضه می شود
همچنین یک شرکت دانش بنیان ایرانی که در زمینه واکسن کرونا اقدام کرده در صدد است که واکسن بر پایه mRNA را به تولید انبوه برساند.
وحید خدامی مدیر این شرکت دانش بنیان با بیان اینکه واکسن های mRNA انعطاف پذیری بالایی در پاسخگویی به تغییرات ژنتیکی ویروس ها دارند به گونه ای که به وسیله آن می توان به سرعت برای انواع جهش یافته ویروس واکسن تولید کرد، گفت: ما در طرح خود وارد مراحل خوبی شده ایم و با حمایت های معاونت علمی امیدواریم در آینده بسیار نزدیک به فاز کارآزمایی بالینی ورود کنیم.
این محقق با تاکید بر اینکه ان شاالله در سال آینده این واکسن بر پایه mRNA به همراه تیمی متشکل از نخبگان ایرانی به تولید می رسد و عرضه خواهد شد، گفت: در هر صورت باید این فرایند مورد حمایت دولت و حکومت قرار گیرد.
ورود یک شرکت دانش بنیان به تولید واکسن مبتنی بر ویروس کشته شده
روح الله درستکار، مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان در خصوص آخرین شرایط پروژه تولید واکسن در این شرکت به خبرنگاران گفت: اکنون در انتهای فاز حیوانی هستیم و پروژه به خوبی پیش می رود.
وی با بیان اینکه این واکسن مبتنی بر ویروس کشته شده است، گفت: انتظار داریم تا قبل از انتها سال نتیجه بگیریم.
جزئیات یک واکسن مبتنی بر ویروس غیرفعال
دکتر احمد کریمی، رئیس هیأت مدیره یک شرکت تولیدکننده دارو و کننده وزارت دفاع برای تولید واکسن کرونا نیز گفته است: پلتفرمی که در این شرکت برای تولید واکسن کرونا شروع کردیم بر پایه ویروس غیرفعال است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر تمام فازهای پیش بالینی پس از فاز حیوانی این طرح اجرا شده است، گفت: پفراینده برای اخذ مجوزها در سازمان غذا و دارو در حال بررسی است.
واکسن مبتنی بر آدنو ویروس ناقل ویروسی غیر تکثیر شونده
دکتر کیوان آزادمنش مدیر یک شرکت دانش بنیان تولید کننده واکسن کرونا به خبرنگاران گفت: با حمایت معاونت علمی و فناوری در زمینه تولید واکسن مبتنی بر آدنوویروس ناقل ویروسی غیر تکثیر شونده فعالیت می کنیم که اکنون این پروژه در فاز حیوانی است.
وی در خصوص مشابه خارجی این واکسن گفت: واکسن مبتنی بر آدنو ویروس ناقل ویروسی غیر تکثیر شونده از نظر نوع ویروس بیشتر شبیه محصولات شرکت cansino چین و انستیتو گامالیای روسیه (یکی از دو جز واکسن اسپوتنیک) است؛ اما از لحاظ تکنولوژی تولید واکسنی که در دست داریم علاوه بر واکسن چینی و روسیه ای شبیه آسترازنکا و جانسون هم است.
استاد انستیتو پاستور خاطر نشان کرد: همچنین ما در این شرکت با شرکت دیگری در زمینه تولید واکسن مبتنی بر سرخک ناقل ویروسی تکثیر شونده به صورت مشترک فعالیت می کنیم که پروژه زیر نظر مؤسسه دانش بنیان برکت در حال پیشرفت است.
واکسن نوترکیب دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)
از دیگر واکسن هایی که در کشور با حمایت ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی پیش می رود واکسن دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله است؛ دکتر حسن ابوالقاسمی رئیس دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله در این باره به خبرنگاران گفت: آخرین شرایط تولید واکسن نوترکیب کرونا فاز حیوانی است و پروژه در حال پیشرفت است.
جدول پروژه های فعال واکسن کرونای ایرانی
| ردیف | مؤسسه یا شرکت | نوع واکسن مبتنی بر | فاز | مشابه واکسن کرونای خارجی |
| 1 | ستاد اجرایی فرمان امام خمینی (ره)؛ مؤسسه برکت | ویروس کشته شده یا غیرفعال Inactivated | مرحله اول کارآزمایی بالینی | واکسن آکسفورد / استروزنیکا سینوواک اسپوتنیک |
| در حال اخذ مجوز بالینی | - | |||
| DNA | - | - | ||
| Subunit | - | - | ||
| mRNA | اتمام فاز حیوانی | واکسن فایزر / مدرنا | ||
| سلول بنیادی | اتمام فاز حیوانی | - | ||
| 2 | موسسه واکسن سازی رازی | پروتئین نوترکیب | در حال اخذ مجوز بالینی | واکسن نواوکس |
| 3 | شرکت دانش بنیان | mRNA | در حال اخذ مجوز بالینی | فایزر / مدرنا |
| 4 | انستیتو پاستور ایران | پروتئین نوترکیب | فاز 3 کارآزمایی بالینی مشترک با کوبا از بهمن ماه | واکسن نواوکس |
| 5 | شرکت دانش بنیان | آدنو ویروس ناقل ویروسی غیر تکثیر شونده | فاز حیوانی | از نظر نوع ویروس چین و روسیه؛ از لحاظ تکنولوژی شبیه این دو و آسترازنکا و جانسون |
| 6 | شرکت دانش بنیان-وزارت دفاع | ویروس غیرفعال | بررسی برای اخذ مجوز بالینی | واکسن آکسفورد / استروزنیکا سینوواک اسپوتنیک |
| 7 | شرکت دانش بنیان | ویروس غیرفعال | فاز حیوانی | واکسن آکسفورد / استروزنیکا سینوواک اسپوتنیک |
| 8 | دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) | پروتئین نوترکیب | فاز حیوانی | واکسن نواوکس |
وعده وزیر بهداشت برای آمدن واکسن ایرانی کرونا تا بهار 1400
همه اینها در حالی است که سعید نمکی، وزیر بهداشت بارها در مراسم مختلف تأکید کرده است که واکسن کرونا را تولید می کنیم و تا بهار سال آینده آن را خواهیم داشت.
وی همچنین عنوان کرده است: خوشبختانه کارها در زمینه ساخت واکسن تولید داخل به خوبی پیش می رود به طوری که توانسته ایم از پیروز ترین شیوه های تزریقی و آزمایش های بالینی برای دست یافتن به نتایج مثبت تولید واکسن استفاده کنیم.
منبع: خبرگزاری مهر