سهم خواهی ناکام از منطقه آزاد اردبیل، فضای انتخاباتی مصوبه را ربود - شهر وبلاگ

این سفر یکی از تجربه هایی بود که نشان داد در شرایط خاص و ویژه لازم است شتاب زدگی و اختلاف نظر را کنار گذاشته و آن جا که لازم است مصالح استان را به صورت یکجا مورد توجه قرار داد.

بااین وجود گویی این عادت فکری و رفتاری برخی مدیران است که اغلب نمی توانند از تأثیرات حواشی بر مطالبات عمومی رهایی یافته و به حدی در حواشی توجه نشان می دهند که متن داستان مورد غفلت واقع می گردد.

منطقه آزاد تجاری استان اردبیل نیز که تأکید می شد یکی از مطالبات مردمی است، در سفر رئیس جمهور به صورت شتاب زده و بیشتر شعارزده مطرح شد و در ادامه نیز با التهاب فضای انتخاباتی دست وپایش بسته ماند و نتوانست رأی مثبت مجلس را از آن خود کند.

تمامی این اتفاقات در شرایطی بود که برخی شهروندان سؤال می کردند نماینده ای که می گوید منطقه آزاد می آورم به چه معنی است و آیا به درد بیکاری جوانان می خورد یا نه؟

تریبون های همیشه روشن برخی نمایندگان و مدیران تا قبل از رد منطقه آزاد به حدی با وعده های تبلیغی همراه شد که همه گمان می کردند منطقه آزاد الزاماً رأی خواهد آورد اما در عمل مشاهده شد استراتژی آنها در این موضوع بی توجه به برخی ضرورت ها بوده است.

ارژنگ عزیزی مشاور مالی استاندار اردبیل که پیش از این رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوده است در مصاحبه با خبرنگاران به راه طی شده منطقه آزاد و جهتی که پس از این باید طی گردد، می پردازد.

عزیزی که دغدغه توسعه استان را بارها در جلسات طرح کرده و از بی مهری ها، بی توجهی ها و قوانین دست وپا گیر برای استان های محروم گفته یکی از طرفداران پر و پا قرص تصویب منطقه آزاد البته از جهت صحیح آن است.

*در سفر رئیس جمهور به جای منطقه آزاد مستقل طرح الحاق بخشی از اردبیل به منطقه آزاد ارس مطرح شد. به چه دلیل مجدداً ما از این خواسته به طرح منطقه آزاد مستقل رسیدیم؟

به دنبال سفر رئیس جمهور در سال 1393 این مطالبه برای اولین بار در قالب الحاق بخشی از شمال استان به منطقه آزاد تجاری ارس و در کنار آن ایجاد منطقه ویژه گردشگری سرعین به رئیس جمهور مطرح شد. بااین وجود رئیس جمهوری بابیان اینکه ایجاد منطقه آزاد به مصوبه مجلس نیاز دارد این درخواست را نپذیرفت. ما چون مطالعات جامعی نداشتیم و از سویی الحاق از اختیارات دولت است قول مساعد الحاق یک نقطه طرح شد.

بااین وجود بعد از سفر طی مکاتباتی که انجام دادیم الحاق یک منطقه به چهار نقطه افزایش یافت چرا که بین شهرستان ها اختلاف ایجاد شده بود. این چهار نقطه عبارت بود از پارس آباد، اصلاندوز، بیله سوار و گرمی.

کلیات این طرح بعد از تائید در کارگروه در شورای عالی مناطق آزاد مطرح شد. اما در شورا این ایراد را گرفتند که رئیس جمهور قول یک نقطه را داده و این طرح چهار نقطه است. حتی این پیشنهاد مطرح شد که بهتر است به جای الحاق، طرح ایجاد منطقه آزاد مستقل اردبیل در دستور کار قرار گیرد.

در ادامه با این پیشنهاد استانداری مطالعات خود را آغاز کرد و مجدداً بین شهرستان ها بحث هایی پیش آمد که محدوده منطقه آزاد کجا باشد. ما هم بعد از مطالعات از اصلاندوز تا فرودگاه اردبیل بعد گمرک بیله سوار بعد بخشی از گرمی بعد ارشق و لاهرود در مشگین شهر و بعد سرعین را در نظر گرفتیم.

دولت کلیات را قبول کرد اما در کمیسیون مالی مجلس این ایراد طرح شد که منطقه آزاد باید محصور باشد و تمامی منطقه استعدادهای لازم را داشته باشد. در واقع محدوده انتخابی بسیار طولانی بود.

کمیسیون مالی در نهایت ملزم کرد که سه نقطه از شمال استان شامل سه شهرستان پارس آباد، بیله سوار و گرمی منطقه آزاد اردبیل را تشکیل دهد و این طرح به صحن علنی مجلس رفت.

*در صحن علنی مجلس دو تجربه پی درپی در رد این طرح را داشتیم. آیا به مانند روندی که اشاره کردید بار دیگر ایراداتی برای منطقه مطرح کردند؟

به همراه منطقه آزاد اردبیل، شش منطقه آزاد دیگر در قالب لایحه به مجلس رفت. از سویی لایحه 12 منطقه ویژه مالی به همراه طرح 68 منطقه ویژه مالی دیگر هم زمان مورد بررسی قرار گرفت.

بار اول به استناد ماده 117 آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی چون لایحه مخالف برنامه پنجم بود و هزینه های مناطق پیش بینی نشده بود و بار مالی برای دولت داشت، برغم رأی بالا کلیات آن رد شد. از 230 نماینده حاضر، 117 نماینده موافق، 85 نماینده مخالف و هشت نماینده رأی ممتنع دادند.

برای بار دوم باید 50 نماینده طرح مجدد لایحه را امضا می کردند که 70 نفر امضا کردند و این بار از 231 نماینده حاضر در مجلس 98 نماینده موافق، 79 نماینده مخالف و 25 نفر رأی ممتنع دادند.

برخی آقایان این نقد را وارد کردند که مناطق آزاد از اصل اهداف خود دور شده و به جای دروازه صادرات کالا به دروازه ورود کالاهای وارداتی تبدیل شده است.

*در مرحله دوم آرا موافق کاهش و آرا ممتنع افزایش یافته، به عقیده شما اگر ورود قوی در طرح ضرورت این موضوع داشتیم سرنوشت رأی ها تغییر نمی کرد؟ آیا لابی گری نمایندگان استانهای مرتبط و نیز این استان ضعف داشت؟

ببینید بار دوم 68 منطقه ویژه که ذکر آن رفت مطرح نشد و این ها بی شک نمایندگانی داشتند که برای بار دوم رأی ممتنع دادند. به عقیده بنده در آستانه انتخابات بحث ها تا حدودی سیاسی شد و با استدلال و منطق برای جمع آوری رأی اقدام نکردیم.

این امیدواری البته هست که در طرح دوباره بتوانیم پیروز عمل کنیم. هرچند این لایحه دیگر در مجلس فعلی فرصت طرح نخواهد داشت اما امیدواریم در مجلس بعدی رأی مثبت را از آن خود کند.

*ممکن است نمایندگان جدید اعتقادی به منطقه آزاد نداشته باشند.

محال است نمایندگان جدید اعتقادی به منطقه آزاد نداشته باشند. یکی از مهم ترین ضرورت های توسعه اردبیل منطقه آزاد است. به ویژه در شرایط پسا تحریم باید نسبت به جذب سرمایه گذاری خارجی، توسعه صادرات و رونق تولید اقدام کنیم که همه این ها در منطقه آزاد تسریع می گردد.

*به عقیده شما زیرساخت های ایجاد منطقه در استان فراهم است؟ با توجه به اینکه فرودگاه پارس آباد اعلام شده تا 10 سال جوابگوی نیاز این شهرستان است و گمرک بیله سوار با مسائل زیرساختی متعدد روبرو است.

اردبیل امتیازات قابل توجهی دارد و درواقع دروازه ورود به بازارهای آسیای میانه و روسیه است. به عنوان مثال منطقه آزاد ارس هنوز یک فرودگاه ندارد و اگر منطقه آزاد در شمال استان ایجاد گردد تردد بدون ویزا به منطقه امکان پذیر خواهد بود.

علاوه بر این ما مرز مشترک قابل توجه، کشت و صنعت مغان و پروژه پایاب سد خداآفرین برای 72 هزار هکتار اراضی کشاورزی را داریم که امتیازات قابل توجهی محسوب می گردد.

همچنین سیاست دولت توسعه اشتغال در مناطق مرزی است و این مهم حمایت می گردد. بسیاری از کاستی ها ازجمله فرودگاه و گمرک در مدیریت واحد رفع می گردد و خود منطقه می تواند کاستی ها را مدیریت کند تا جایی که برای تحقق آن حتی به مجوز دولت نیز نیاز ندارد.

*در منطقه آزاد موضوع صادرات کالاها بارها طرح شده و بااین وجود در شرایط فعلی نیز اردبیل صادرات پیروزی ندارد. به عقیده شما قرار است در منطقه آزاد چه تحولی در صادرات کالاهای تولیدی استان اتفاق بیفتد؟

صادرات در سطح کلان مستلزم تولید بر اساس ذوق و میل مشتریان و بازارهای خارجی است. ما نمونه صادرات و مراودات تجاری در اردبیل داریم که این موضوع مورد بی توجهی است. ازجمله بازارهای هدف اصلی ما روسیه است که مناسبات مطلوب سیاسی داریم و می توانیم با ایجاد زیرساخت ها از این فرصت پیش آمده بهره وافی ببریم.

به عنوان مثال کشتارگاه مرغ با 420 میلیارد ریال در حال تجهیز در استان است که می توان گفت در سطح خاورمیانه نظیر ندارد و می تواند گوشت مورد نیاز را بر اساس استانداردهای جهانی تأمین کند.

در پایاب خداآفرین کشت های گلخانه ای فعال شده و تولید محصولات با ارزش افزوده بالا و مصرف آبی کم در دستور کار قرار گرفته است و حتی از سوی دولت حمایت می گردد.

علاوه بر این توسعه صنایع تبدیلی برای خارج شدن از شرایط صادرات خام محصولات کشاورزی مورد تأکید است.

*یکی از نگرانی های ایجاد منطقه آزاد عدم کاربست قوانین کار در این مناطق است. آیا نرخ قابل توجه بیکاری در استان موجب استعمار نیروی کار از سوی کارفرمایان در این منطقه نخواهد شد؟

منطقه آزاد به دنبال خروج از ضوابط دست وپا گیر است. کارگر منطقه آزاد در قالب قرارداد حقوقی برای کارفرما کار می کند و مراجع رسیدگی هم به روابط کارگر و کارفرما رسیدگی دارند. درست است که اشتغال مناطق آزاد بدون قوانین کار است اما اینطور نیست که بدون ضابطه و اصول باشد.

درعین حال نیروی انسانی در واحدهای صنعتی و تولیدی اهمیت ویژه دارد و هیچ کارفرمایی علاقه مند نیست که نیروی کار بدون انگیزه کار کند.

برعکس واحدهای تولیدی با ایجاد جذابیت نسبت به نگه داشت و جذب کارگر اقدام خواهند کرد.

*شما به موضوع واردات بی رویه از مناطق آزاد اشاره کردید. از سویی مصرف گرایی از آفات اجتماعی محسوب می گردد. آیا مدافعان منطقه آزاد برای جلوگیری از واردات بی رویه و ممانعت از تشدید مصرف گرایی تدبیری دارند؟

اگر به مناطق آزاد نقد می گردد که به دروازه ورود کالاهای مصرفی تبدیل شده اند این تقصیر به دولت ها برمی گردد.

اساس مناطق آزاد صادرات است و اگر واردات مطرح می گردد باید واردات سرمایه گذاری خارجی و نهایتاً تکنولوژی و فن آوری و ماشین آلات باشد که خود در راستای توسعه صادرات است.

علاوه بر این باید به موضوع جهانی شدن اقتصاد توجه گردد، هزینه ها حداقل گردد و قیمت رقابتی برای کالای تولید شده ایجاد گردد. اگر منطقه آزاد در برخی استان ها به فلسفه ذاتی خود نرسیده به ضعف بخش دولتی برمی گردد و لازم است با دقت و هشیاری در ابتدا تصویب منطقه آزاد را به فرجام برسانیم و در ادامه مطابق با فلسفه آن گام برداریم.